9
KLEINSCHALIGE HUISVESTING
Jonge mensen met dementie zijn veel actiever dan ouderen en hebben een andere leefstijl die past bij hun generatie. Zij hebben behoefte aan een eigen appartement in een kleinschalige woonvoorziening. De woonvoorziening moet voldoende ruimte bieden voor bewegen en actief bezig zijn. Voor de familieleden is privacy van groot belang.
De bestaande kleinschalige woonvoorzieningen voor jonge mensen met dementie worden opgenomen in de sociale kaart. Als deze woonvoorziening nog moet worden opgezet, wordt in het zorgprogramma opgenomen hoe deze gerealiseerd gaan worden.
Dat kan op de volgende wijze:
1. Beschrijf de ambitie: aantal plaatsen, locatie, gewenste kwaliteit van het wonen, welzijn en zorg
2. Inventariseer de kansen: welke aanbieders willen hiervoor gaan? Zijn er al mogelijke locaties (nieuwbouw, verbouw) beschikbaar?
3. Stel een globaal programma van eisen. Vaak zal een woonvoorziening een combinatie zijn met andere functies en dan is het belangrijk om duidelijke uitgangspunten en randvoorwaarden af te spreken die de kwaliteit moeten borgen.
4. Schets het proces dat zal worden doorlopen om tot realisatie te komen.
In de regio is of komt kleinschalige huisvesting beschikbaar speciaal voor jonge mensen met dementie.
Tips en Tools
Deze tips en tools helpen je op weg.
Het ideaal is om een woonvoorziening te creëren die volledig gericht is op de jonge doelgroep en die los staat van voorzieningen voor ouderen. De randvoorwaarden om goede zorg te bereiken die aansluit bij de wensen en behoeften van de doelgroep beter te realiseren.
De praktijk is weerbarstiger. Een goede locatie is niet zomaar voorhanden. En voor veel zorgaanbieders is de mogelijke omvang van een gespecialiseerde woonvoorziening te klein voor een sluitende exploitatie. Meestal is er een combinatie met andere functies: verblijf voor ouderen en/of een dagcentrum.
Combineren met andere functies vergroot de haalbaarheid, schept ruimte voor extra faciliteiten (ruimte voor bewegen en activiteiten) maar heeft het risico in zich dat de voorziening de doelgroep onvoldoende aanspreekt.
Is er nog geen woonvoorziening voor jonge mensen met dementie, of zijn er plannen voor een nieuwe voorziening, dan heb je een unieke kans om iets moois op te zetten. Grijp die kans, te beginnen met een goed programma van eisen.
Dit zijn de belangrijkste aandachtspunten.
- Medewerkers werken persoonsgericht met kennis van dementie op jonge leeftijd en hebben met elkaar een handelingsmethodiek voor onbegrepen gedrag.
- De begroting is niet helemaal vastgelegd met een vaste bezetting en formatie maar laat veel ruimte voor de inzet van activiteiten en deskundigheid van buiten.
- De gemeenschappelijke en individuele ruimte zijn passend bij de actieve levensfase van de bewoner. Het eigen appartement biedt voldoende privacy.
- De groepsruimte is het domein van de bewoner en niet voor de zorg.
- Maatregelen die de veiligheid bevorderen zijn niet inperkend.
Jonge mensen met dementie hebben sterk uiteenlopende problemen en behoeften, zowel wat betreft voorkeuren als wat betreft ziektebeeld en progressie van de ziekte. Iedereen in gemengde groepen aan dezelfde activiteiten laten deelnemen werkt niet als de verschillen tussen deelnemers te groot zijn. Het lijkt daarom verstandig om verschillende groepen samen te stellen van bewoners die iets gemeenschappelijk hebben.
Veel huizen werken inmiddels met sociotherapeutische leefmilieus. De bewoners nemen deel aan een dagprogramma in hun eigen groep. Een sociotherapeutisch leefmilieu is een bewust gecreëerd samenhangend aanbod van zorg, behandeling, begeleiding, dagbesteding en huisvesting. De bewoners verhuizen van de ene naar de andere groep wanneer de ziekte voortschrijdt en de behoefte verandert. Dit heeft voor- en nadelen.
De groepen worden als volgt ingedeeld:
1. Stimulerend-begeleidend
Gericht op het behoud van de identiteit en eigenwaarde van de cliënt door het in standhouden resp. verbeteren van de sociale vaardigheden en de zelfredzaamheid en het voorkomen van passiviteit.
2. Structurerend, begeleidend
Gericht op het behoud van de identiteit en eigenwaarde van de cliënt door het voorkomen van sociaal isolement en het voorkomen van escalaties.
3. Structurerend-verzorgend en beschermend-verzorgend
Gericht op het behoud van de identiteit en eigenwaarde van de cliënt door het creëren van veiligheid, warmte en mogelijkheden tot contact en communicatie.
De sociotherapeutische leefmilieus kunnen ook alleen worden gebruikt om activiteitengroepen te vormen. De indeling kan ook handvatten geven aan de medewerkers over welke verzorging, begeleiding en behandeling wenselijk is voor iedere groep, al blijft de persoonsgerichte benadering belangrijker dan de groepsgerichte benadering.
De combinatie op één locatie van verblijf voor jonge mensen met dementie en dagbehandeling voor dezelfde doelgroep heeft voor- en nadelen.
Voordeel is dat beide voorzieningen een gezamenlijke infrastructuur delen – ruimtes, medewerkers – waardoor meer mogelijk is. Ander voordeel is dat sommige bewoners nog mee kunnen doen met activiteiten van de dagbehandeling, wat gewaardeerd zal worden en wat de animo om de thuissituatie in te ruilen voor verblijf zal vergroten.
Het nadeel is dat de doelgroep voor de dagbehandeling niet graag geconfronteerd wordt met hun mogelijke toekomst waardoor de animo om deel te nemen aan de dagbehandeling minder wordt.
Is het inderdaad het plan om wonen en dagbehandeling te combineren, denk dan goed na over hoe je deze twee voorzieningen maximaal van elkaar kan laten profiteren.
Ook de combinatie van wonen voor jonge mensen met dementie met ouderen met dementie kent voor- en nadelen.
Voordeel is het profiteren van gezamenlijke infrastructuur. Nadeel is de negatieve beeldvorming voor de jonge mensen.
Een traditioneel verpleeghuis moet goed nadenken of zij aan de randvoorwaarden kunnen voldoen voor een groep jonge mensen met dementie. Voor jonge mensen geldt een ander programma van eisen; de traditionele bouw moet daar aan kunnen voldoen.